بوی بد دهان در کودکان پس از بیدارشدن از خواب یا خوردن مواد خوراکی بسیار شایع است. اما اگر در طول روز بوی بد دهان از بین نرود می‌تواند از علل ایجادکننده‌ی سرطان باشد. وضعیت نامناسب بهداشت دهان و دندان از دلایل اولیه‌ی بوی بد دهان کودکان است اما تنها علت آن محسوب نمی‌شود. بنابراین باید علت بوی بد دهان کودکان را شناسایی کرد و به درمان آن پرداخت. بوی بد دهان کودکان می‌تواند باعث شرمندگی کودکان و والدین آن‌ها شود؛ با این‌حال این مسئله قابل درمان است. الگوهای تغذیه و خواب باعث می‌شود که کودکان بیش از بزرگسالان دچار تنفس بدبو شوند. بنابراین ممکن‌است بدبویی دندان باعث نگرانی والدین شود.

علل بوی بد دهان کودکان

عوامل متعددی باعث بوی بد دهان کودکان می شوند در این بخش به متداول‌ترین علل بدبویی دهان در کودکان اشاره می‌کنیم:

نامناسب بودن وضعیت بهداشت دهان و دندان

اگر کودک دندان‌هایش را مسواک نزند و از نخ‌دندان استفاده نکند دچار بوی بد دهان می‌شود. اگر پلاک‌های دهان و دندان به کمک مسواک یا نخ‌دندان از بین نروند باعث التهاب لثه می‌شوند و مشکلات متعددی را به‌وجود می‌آورند. باکتری‌هایی که روی زبان وجود دارند باعث ببوی بد دهان کودکان می‌شوند؛ بنابراین مطمئن شوید کودک شما زبانش را نیز به‌خوبی مسواک می‌زند.

خشکی دهان

بزاق به حفظ رطوبت دهان و تمیزشدن آن کمک می‌کند. اگر بزاق کم‌تر از اندازه‌ی طبیعی تولیدشود باعث خشکی دهان و در نتیجه بوی بد دهان کودکان می‌شود.

تنفس از طریق دهان

اگر کودکی به‌خاطر گرفتگی بینی، التهاب لوزه یا عادات خواب، از طریق دهان نفس بکشد بزاق خشک می شود که با خشک‌شدن بزاق، باکتری‌ها از بین نمی‌روند. این مسئله باعث خشکی دهان و بوی بد دهان کودکان می‌شود.

باکتری‌های روی زبان

باکتری‌های روی زبان باعث بوی بد دهان کودکان می‌شوند. اگر کودکان پس از شستشوی دهان و دندان، زبانشان را نشویند باکتری‌های روی زبان افزایش می‌یابند و باعث بدبوشدن تنفس می‌شوند.

عفونت دهان

کرم‌خوردگی دندان، بیماری لثه، تشکیل جرم، زخم‌های دهان یا جراحی‌های دهان باعث بوی بد دهان کودکان می‌شود.

وجود جسم خارجی

گاهی اوقات کودک اشیای خارجی (اسباب‌بازی‌های کوچک، مواد غذایی و غیره) را در بینی‌اش قرار می‌دهد. وجود جسم خارجی در بینی می‌تواند باعث بوی بد دهان کودکان شود.

برخی از غذاهای خاص

موادغذایی بودار مانند سیر، پیاز یا سس‌های خاص بر تنفس کودک تأثیر می‌گذارد.

داروها

گاهی نحوه‌ی تجزیه‌ی داروها در بدن می‌تواند باعث بوی بد دهان کودکان شود. تجزیه‌ی داروها باعث آزادشدن مواد شیمیایی و در نتیجه بدبوشدن تنفس می‌شود.

بیماری یا شرایط خاص

مشکلات تنفسی کودکان، عفونت سینوس، التهاب لوزه یا برخی شرایط دیگر می‌توانند باعث بدبوشدن تنفس شوند.

کمبود ویتامین و نامتعادل‌بودن رژیم غذایی

نامتعادل بودن رژیم غذایی می‌تواند باعث بدبوشدن تنفس شود. کمبود مواد مغذی، به‌ویژه ویتامین B12 باعث می‌شود دهان کودک بدبو شود و درکل، سطح ویتامین‌ها در بدن کاهش می‌یابد.

تشخیص بوی بد دهان کودکان

تشخیص علت بوی بد دهان کودکان شامل سه مرحله است: بررسی پیشینه‌ی پزشکی، معاینه‌ی بالینی بیمار، ارزیابی و بررسی تنفس بیمار

پیشینه‌ی پزشکی

پزشک باید به بررسی پیشینه‌ی پزشکی بیمار بپردازد. کسب اطلاعات دقیق درباره‌ی وضعیت بیمار در گذشته و زمان حال حائز اهمیت است. گفتگو و ملاقات حضوری با بیمار و والدین او ضروری است. پزشک باید به بررسی سیستم‌های بدن بپردازد و سوالاتی را درخصوص سلامت روانی بیمار و والدین او مطرح کند.

بررسی و معاینه‌ی بالینی

پزشک باید به بررسی وضعیت جسمانی بیمار بپردازد و به ساختار سر و گردن توجه ویژه‌ای نماید. ارزیابی وضعیت دهان و دندان، بیماری‌های دهان و دندان، خشکی دهان، بیماری غدد بزاقی، وسایل ارتودنسی، وضعیت نامناسب دندان و زخم‌های دهان بسیار ضروری است.

سنجش و ارزیابی تنفس

دو روش کاربردی برای شناسایی و ارزیابی بوی بد دهان کودکان وجود دارد: حواس، ابزار

1. روش حسی بسیار معتبرتر است و برمبنای تشخیص پزشک از تنفس بیمار قرار دارد. در این روش بیمار کمی از پزشک فاصله می‌گیرد و پزشک نفس او را می‌بوید و در چهار مقیاس آن را دسته‌بندی می‌کند. پزشک از او سوالاتی را می‌پرسد و پرهیز غذایی یا نوشیدنی را برایش مشخص می‌کند. بیمار نباید 48 ساعت قبل از معاینه سیر یا غذاهای ادویه‌دار استفاده‌کند.
2. دستگاه تشخیص‌دهنده ترکیبات گوگرددار، ابزاری برای تشخیص بوی بد دهان کودکان است. این دستگاه یک دستگاه قابل حمل سولفیدسنج است که برای تشخیص گاز سولفید هیدروژن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش پزشک یک لوله‌ی پلاستیکی را وارد دهان یا بینی می‌کند و از بیمار می‌خواهد نفسش را حبس کند. بالاترین سطح گازهای بدبو سنجیده می‌شود. اگر عدد به دست‌آمده بالاتر از ppb 75 باشد، بوی بد دهان کودکان تشخیص داده می‌شود.

درمان بوی بد دهان کودکان

بهداشت دهان و دندان

سالم بودن دندان‌های کودکان با سلامت کلی آن‌ها و خوش‌بو بودن تنفس برابراست. والدین می‌توانند با آموزش به کودکان و کمک به سلامت دهان و دندان آن‌ها از بدبوشدن تنفس جلوگیری کنند.

• کودکان باید روزی دوبار با خمیردندان حاوی فلوراید دندان‌هایشان را مسواک بزنند. این کار به تازه‌شدن تنفس آن‌ها کمک می‌کند. والدین باید همیشه مواظب باشند کودکان هنگام مسواک‌زدن، خمیردندان را نخورند.
• والدین باید مواظب باشند کودکان هنگام مسواک زدن زبان خود را نیز بشویند تا از تجمع و رشد باکتری‌های روی زبان اجتناب شود.
• کودکان باید هرروز از نخ‌دندان استفاده کنند تا موادغذایی باقیمانده از لابه‌لای دندان‌هایشان خارج‌شود.
• هر چند ماه یک‌بار باید از خمیردندان جدید استفاده کنند تا پلاک‌ و جرم‌های دندان از بین بروند.
• برای جلوگیری از بوی بد دهان کودکان و حفظ سلامت دهان باید به‌طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنند.

اقدامات پزشکی برای رفع تنفس بدبو

روش‌های مختلفی برای درمان بوی بد دهان کودکان وجود دارد:

• باید برای رفع خشکی دهان و افزایش ترشح بزاق به کودکان مایعات بدون قند داده‌ شود.
• گاهی پزشک برای رفع خشکی دهان، استفاده از بزاق مصنوعی مانند کربوکسی‌متیل سلولز را تجویز می‌کند.
• اگر بیماری لثه یا عفونت دهان منشاء بدبویی دهان کودکان باشد ممکن است پزشک از اقدامات جراحی و دارویی استفاده کند.
• گاهی برای رفع عفونت ناشی از پوسیدگی و فساد دندان انجام جراحی دندان یا ریشه‌ی دندان ضروری است. اگر شرایط پزشکی بیمار منشاء بدبویی دهان باشد درمان آن باعث خوش‌بوشدن تنفس می شود.

رژیم غذایی سالم

• باید میزان قند مصرفی کودکان کاهش یابد و مصرف نوشیدنی‌های گازدار و شیرین، اسنک‌ها، شکلات و شیرینی قطع گردد و مصرف غذاهایی که ترشح بزاق را افزایش می‌دهند مانند برنج قهوه‌ای، پرتقال، سبزیجات برگ سبز، میوه‌جات، مغزها، ماهی و غلات افزایش یابد.