علت، علائم و درمان بیماری پنجم (اریتم عفونی) در کودکان
عفونت پاروویروس یک بیماری شایع و بسیار مسری است که در دوران کودکی ایجاد می‌شود و گاهی اوقات به علت راش‌های پوستی مشخصی که به وجود می‌آیند، به عنوان بیماری صورت سیلی خورده نیز نامیده می‌شود. عفونت پاروویروس به عنوان بیماری پنجم نیز شناخته شده است، زیرا از لحاظ سابقهٔ تاریخی یکی از پنج بیماری رایج در دوران کودکی است که به وسیلهٔ راش مشخص می‌شود. ارزیابی علائم و نشانه‌های اریتم عفونی نسبتاً آسان است، بنابراین تشخیص معمولاً ساده است. بیماری پنجم گاهی اوقات با تب اسکارلت یا بیماری مخملک اشتباه می‌شود، اما راش‌ها متفاوت هستند. آزمایشات برای تأیید نوع ویروس به طور کلی انجام نمی‌شود. در اکثر کودکان عفونت پاروویروس یا تب پنجم خفیف است و نیاز به درمان کمی دارد. با این حال، در برخی از بزرگسالان، عفونت می‌تواند جدی باشد. عفونت پاروویروس برای کودک مبتلا به برخی از انواع کم خونی یا افرادی که دچار اختلال در سیستم ایمنی هستند به گونه‌ای جدی‌تر اتفاق می افتد.
فهرست
علل بیماری پنجم
پارووویروس B19 انسان بیماری پنجم یا اریتم عفونی را ایجاد می‌کند. این نوع ویروس متفاوت از پاروویروس سگ‌ها و گربه‌ها است، بنابراین عفونت نمی‌تواند از طریق حیوان خانگی به کودک یا بالعکس منتقل گردد. تب پنجم در ماه‌های زمستان و بهار در میان دانش آموزان مدارس ابتدایی بسیار شایع است، اما هر کسی می‌تواند در هر زمان از سال بیمار شود. بیماری پنجم از فردی به فرد دیگر همانند سرماخوردگی و اغلب از طریق ترشحات تنفسی و تماس دست با فرد بیمار منتقل می‌شود. بیماری سرخی عفونی کودک یا همان بیماری پنجم همچنین می‌تواند از طریق خون گسترش یابد. یک زن باردار که آلودهبه ویروس بیماری است می‌تواند آن را به کودک خود انتقال دهد. این بیماری یک هفته قبل از ظاهر شدن راش‌ها مسری است. هنگامی که راش ظاهر می‌شود، فرد مبتلا به این بیماری دیگر قادر به انتقال ویروس نیست و قرنطینه کردن او لزومی ندارد.
علائم
اکثر افراد مبتلا به بمیاری صورت سیلی خورده علائم و نشانه‌ای ندارند. وقتی علائم ظاهر می‌شوند، بسته به سن فرد مبتلا به بیماری، شدت آن‌ها متفاوت است. علائم اولیه و نشانه‌های اریتم عفونی در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تب
- احساس ناراحتی در شکم
- سردرد
- آبریزش بینی
چند روز پس از ظهور علائم اولیه بیماری پنجم، ممکن است یک راش پوستی روشن قرمز روی بدن و معمولاً روی هر دو گونه ظاهر شود. در نهایت راش ممکن است به بازوها، تنه، ران و باسن گسترش یابد، جایی که راش‌ها دارای ظاهر صورتی، تورمانند و کمی برجسته هستند. راش ممکن است به خصوص در کف پاها خارش داشته باشد. به طور کلی، راش‌ها در نزدیکی پایان بیماری ظاهر می‌شوند. ممکن است راش ناشی ازبیماری پنجم با سایر راش‌های ویروسی یا راش‌های مرتبط با دارو اشتباه شوند. حضور راش ممکن است سه هفته طول بکشد و زمانی که یک کودک در معرض دمای بسیار بالا قرار می‌گیرد یا مدت زمانی را در زیر نور خورشید می‌گذراند، بیشتر قابل مشاهده است.
عوارض
اکثر کودکان عوارض بیماری پنجم را تجربه نمی‌کنند. با این حال، بیماری پنجم می‌تواند اختلالاتی را در تولید گلبول‌های قرمز را ایجاد کند و این موضوع می‌تواند بر برخی از بیماران تأثیر بگذارد. عوارض بیماری پنجم در کودکان عبارتند از:
- ناهنجاری‌های خون، مانند کم خونی سلول‌های داسی شکل: عفونت با بیماری پنجم می‌تواند منجر به بروز کم خونی شدید و حاد در کودکان دچار کم خونی ارثی شود.
- ضعف در سیستم ایمنی: گیرنده‌های پیوند عضو و افرادی که دارای بیماری‌هایی مانند اچ آی وی یا ایدز هستند، در معرض خطر ابتلای بیشتر به بیماری مغز استخوان قرار می‌گیرند که این امر منجر به کم خونی مزمن می‌شود.
- آرتریت، آرتروز: درد مفاصل ممکن است روی مفاصل کوچک دست و پا، به ویژه در نوجوانان بالغ و همچنین در 8 درصد از کودکان جوان‌تر تأثیر گذارد. علائم شبیه به آرتریت روماتوئید هستند. نشانه‌ها به ندرت بیش از چند هفته یا ماه ادامه می‌یابد و آسیب دراز مدت نیز نادر است.
تشخیص
اغلب پزشکان می‌توانند تنها با مشاهده راش پوستی، بیماری اریتم عفونی تشخیص دهند. چنان چه احتمال داشته باشد که کودک با عواقب جدی بیماری پنجم مواجه شود، پزشک ممکن است آزمایشی را برای احتمال وجود آنتی بادی‌های خاص انجام دهد. این آزمایش به خصوص اگر کودک دارای سیستم ایمنی ضعیف و در معرض خطر است، انجام می‌گردد. گاهی اوقات پزشک ممکن است یک آزمایش خون را برای بررسی آنتی بادی توصیه کند. بسته به نتیجه، اقدامات زیر ممکن است انجام گیرند:
- نتایج نشان می‌دهند که بیمار ایمنی دارد: هیچ اقدام اضافی نیاز نیست، زیرا احتمال بازگشت عفونت وجود ندارد.
- نتایج نشان می‌دهند تب پنجم اخیراً اتفاق افتاده است: ممکن است آزمایشات بیشتری برای تعیین این که آیا عوارض، به عنوان مثال کم خونی نیاز به درمان دارند، انجام گردند.
درمان بیماری پنجم
برای تب پنجمی که پیچیده نیست، مراقبت از فرد در خانه به طور کلی کافی است. افراد مبتلا به کم خونی شدید ممکن است نیاز به بستری شدن و انتقال خون داشته باشند. افرادی که دارای اختلال سیستم ایمنی هستند می‌توانند در صورت لزوم از طریق تزریق ایمونوگلوبولین برای درمان عفونت آنتی بادی دریافت کنند. برای درد مفصلی و تورم پزشک ممکن است استراحت را توصیه کرده و یک داروی ضد التهابی مانند ایبوپروفن را تجویز کند. در بیشتر موارد، عوارض درازمدت وجود ندارد و درد ظرف چند روز یا چند هفته از بین می‌رود. برای سردرد، تب و علائم شبیه سرماخوردگی پزشک ممکن است تایلنول (پاراستامول) یا ایبوپروفن را تجویز کند. کودکان جوان‌تر می‌توانند از فرم مایع داروهای ضد درد استفاده کنند. دوزها و میزان و نحوهٔ مصرف داروها را با یک داروساز مجرب یا پزشک چک کنید. چنان چه دچار خارش شدید پوست هستید، آنتی هیستامین‌ها ممکن است در فروکش کردن خارش به شما کمک کنند.
شیوه زندگی و درمان خانگی
درمان و مراقبت از خود به طور عمده شامل رفع نشانه‌ها و علائم و کاهش هر گونه ناراحتی است. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما مقدار زیادی از مایعات را بنوشد و به اندازه کافی استراحت کند. استامینوفن (تایلنول، سایر داروها) ممکن است به کاهش درجه حرارت بیش از سی و نه درجهٔ سانتی گراد یا دردهای جزئی کمک کند. هنگام مصرف آسپرین در کودکان یا نوجوانان، احتیاط کنید. اگرچه آسپرین برای استفاده در کودکان بالای 3 ساله مورد تأیید است، کودکان و نوجوانانی که از به تازگی از آبله مرغان یا نشانه‌هایی شبیه آنفولانزا رهایی یافته‌اند و درمان شده‌اند، هرگز نباید آسپرین را مصرف کنند. زیرا آسپرین با این بیماری با سندروم ری دارد که وضعیتی تهدید کننده و نادر در این کودکان است، ارتباط دارد. قرنطینه کردن کودک غیرضروری است و نیازی به انجام این کار نیست. معمولاً والدین تا زمانی که راش‌ها روی پوست ظاهر نشده‌اند، به بیماری پنجم پی نخواهند برد و در این زمان نیز بیماری دیگر واگیردار نخواهد بود.
پیشگیری از بیماری پنجم
واکسنی برای جلوگیری از بیماری پنجم یا اریتم عفونی ناشی از پاروویروس انسان وجود ندارد. هنگامی که کودک با پاروویروس آلوده می‌شود، ایمنی مادام العمر به دست می‌آورد. شستشوی مرتب دست‌های کودک و شریک نشدن در غذا یا نوشیدنی شانس ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد.
