زمانی که کودک شما در حال خس‌خس سینه کردن است ممکن است او تنفس‌های کوتاه به همراه صدای سوت داشته باشد.

بخاطر کوچک بودن مجراهای هوا در سیستم تنفسی کودکان، عوامل بسیاری می‌تواند باعث بروز صدای خس‌خس سینه در حین تنفس در کودکان  شود. برخی از این عوامل کاملا شایع بوده در حالیکه برخی دیگر نگران کننده هستند.

صداهای تنفس عادی برای یک کودک می‌تواند تغییر کند. زمانی که کودک شما در حال خواب است، ممکن است تنفس‌های آهسته‌تر و عمیق‌تری نسبت به حالتی که بیدار و هشیار است، داشته باشد. خس‌خس با نفس کشیدن سنگین فرق دارد. همچنین خرخر کردن یا آه کشیدن‌های گاه و بیگاه هم همانند خس‌خس نیست.

یک صدای شبیه به سوت ممتد یا هر تنفسی همراه با یک صدای خرخر کننده، دلیلی است برای توجه دقیق‌تر به موضوع و اینکه آیا مشکل بزرگتری در حال بروز است یا خیر.

انواع خس خس سینه شیرخواران و بچه‌ها

دو نوع خس‌خس سینه در کودکان وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشند:

علائم خس خس سینه کودک

علائم عارضه بسته به دلیل بروز آن می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال در مورد سرماخوردگی، خس‌خس با آبریزش بینی و سرفه همراه است در صورتی که اگر کودک مبتلا به آسم باشد دچار خس‌خس مکرر می شود و اگر خس‌خس به دلیل برونشیت باشد، علائمی مانند نفس کشیدن سریع و تب بالای 38 درجه سانتی گراد نیز در نوزاد به چشم می خورد.

دلیل خس خس نوزادان در ناحیه سینه

خس خس سینه و گلوی نوزاد ممکن است علل مختلفی داشته باشد. این علت ها در چند دسته طبقه بندی شده و عبارت اند از:

دلایل شایع خس‌خس سینه کودکان و نوزادان

موارد زیر دلایل شایع صدای خس خس سینه کودکان و نوزادان هستند:

حساسیت‌ها

اگر کودک شما به چیزی مانند گرده گل یا گرد و غبار حساسیت دارد، بدن او اینگونه مواد را به عنوان یک ماده خارجی در نظر گرفته و سیستم ایمنی بدن او به آنها پاسخ می‌دهد. بخشی از این فرآیند باعث می‌شود مجرا‌های هوا باریک شده، به این معنی که هوا طی عبور از یک محفظه کوچکتر تحت فشار قرار می‌گیرد. این باریک بودن مجراها باعث ایجاد صدای سوت می‌شود.

آسم

کودکان مبتلا به آسم مجراهای حساسی دارند که می‌توانند در صورت در معرض قرار گرفتن محرک‌ها و فعال‌کننده‌ها مانند دود سیگار یا آلودگی هوا ملتهب شوند. این منجر به خس‌خس، سرفه، تنگی نفس و گرفتگی قفسه سینه می‌شود. این علائم تمایل به وخیم‌تر شدن در شب را دارند.

بیماری ریفلاکس معده (GERD)

بیماری رفلاکس معده حالتی است که اسید معده به داخل مری یا نای برمی‌گردد. مقدار کوچکی از این مایع می‌تواند با تنفس به داخل شش‌ها کشیده شده، باعث سوزش و تورم مجاری کوچک هوا شده که به نوبه خود باعث خس‌خس می‌شود. اروغ زدن در هنگام تغذیه و نشاندن کودک در حالت عمودی برای حداقل 30 دقیقه بعد از تغذیه، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری ریفلاکس معده را کاهش دهد. نوزادان ممکن است در چندماهگی این عارضه را تجربه کنند و و هرچه به اولین سالگرد تولدشان نزدیک می‌شوند تمایل به کمتر شدن این عارضه وجود دارد.

عفونت‌ها

برخی عفونت‌های سینه می‌تواند منجر به خس‌خس در کودک یا نوزاد شود. این عفونت‌ها شامل عفونت‌های سیستم تنفسی تحتانی مانند برونشیولیت و ذات‌الریه می‌شود.

عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی که با سرماخوردگی رایج هم شناخته می‌شود، می‌تواند موجب تنفس با صدا شود اما باعث خس‌خس نخواهد شد مگر اینکه مجاری تحتانی هم به همان شکل تحت تأثیر قرار بگیرد.

تعداد کمی از نوزادان مبتلا به برونشیولیت در حالی که از طرفی سالم به نظر می‌رسند، باز هم بعد از گذشت 4 هفته و بعد از هر بار تغذیه علائمی از جمله خس‌خس سینه، سرفه خشک و استفراغ را خواهند داشت.

والدین باید در صورتی که سن کودک زیر 12 هفته است و دارای مشکل پزشکی باشد، به سختی تنفس بکشد، تغذیه خوبی ندارد، پوشک خود را برای بیش از 12 ساعت خیس نکرده یا تب 38 درجه یا بالاتر داشته باشد، درخواست توجه پزشکی کنند.

والدین باید در صورتی که کودکشان رنگ پریده یا عرق‌کرده باشد، زبان یا لبش آبی بوده یا وقفه‌های طولانی در تنفس او دیده شود درخواست توجه سریع پزشکی داشته باشند.

علائم ذات‌الریه می‌تواند به سرعت در 24 تا 48 ساعت گسترش یابد یا ممکن است سرعت گسترش آن در طول چند روز آهسته‌تر شوند. علائم ذات‌الریه شامل موارد زیر هستند:

• سرفه
• مشکل در تنفس
• حمله قلبی سریع
• تب
• تعریق زیاد
• تب و لرز
• بی اشتهایی

کودکان و بچه‌های با سن خیلی پایین خطر بالایی برا ی ابتلا به ذات‌الریه دارند، اما عامل بیشتر موارد در بچه‌های کودکستانی ویروسی است. بدین معنی که تنها درمان، درمان حمایتی مانند استراحت و نوشیده مایعات است.

اگر کودک گرفتگی سینه، سرماخوردگی، انحراف بینی و تب 104 فارنهایت یا بیشتر داشته باشد و یا ناتوان یا به سختی قادر به نوشیدن مایعات باشد، والدین یا پرستاران باید با پزشک مشورت کنند.

دلایل غیر شایع

موارد غیرشایع زیر نیز می توانند باعث بروز خس‌خس سینه نوزادان و کودکان شوند:

دیسپلازی برونکوپولمونری (BPD)

دیسپلازی برونکوپولموناری یک بیماری مزمن است که معمولا در کودکان نابالغ که به دلیل اینکه شش‌هایشان در زمان تولد در حال رشد بوده‌اند داخل دستگاه تهویه هوا و اکسیژن نگهداری شده‌اند، ایجاد می‌شود. کودکان با بیماری دیسپلازی برونکوپولموناری ممکن است بعد از مرخص شدن از بیمارستان نیاز به اکسیژن اضافه داشته باشند.

بسته شدن مجرای تنفسی کودک با جسم خارجی

اگر کودک یک جسم خارجی را  با تنفس کردن به داخل بکشد و آن جسم مجرای تنفسی را مسدود کند، کودک ممکن است خس‌خس کرده، سرفه کند یا دچار خفگی شود. این اتفاق می‌تواند در طول زمین خوردن یا بازی کردن اتفاق بیفتد. در اینگونه موارد یک نفر باید سریعا کودک را در موقعیت عمودی قرار داده و درخواست کمک فوری پزشکی کند.

بمنظور جلوگیری از بروز خفگی، نباید به بچه‌های با سن کمتر از 4 سال غذاهایی مانند ذرت بو داده، بادام زمینی، شکلات سفت، قطعات بزرگ هات داگ یا میوه‌ها یا سبزیجات سفت و خام داده شود.

هنگامی که از یک کودک نوپا مراقبت می‌شود، شخصی باید او را تشویق کند تا در حین غذا خوردن به آرامی بنشیند و در هر زمان فقط یک تکه غذا را بخورد.

نباید به بچه‌های زیر 3 سال سن بدلیل خطر بروز خفگی اسباب بازی‌های با قطعات کوچک داده شود.

دلایل نادر

هنگامی که کودک از بدو تولد دچار خس‌خس باشد دلیل آن ممکن است یک دلیل ارثی باشد. مشکل ارثی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• اختلالات عروقی ارثی
• تصلب کیسه‌ای بافت‌ها
• اختلالات در عملکرد سیستم ایمنی
• اختلال حرکت اولیه مژکها
• ناهنجاری تراکئوبرانشیال
• نقص در عملکرد تارهای صوتی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

برخی علائم را نباید تا زمان بروز نادیده گرفت. اگر تنفس کودک شما به سختی انجام می‌شود، یا اگر رنگ پوست او متمایل به آبی شد، سریعا درخواست کمک پزشکی کنید. این علائم می‌تواند نشانگر یک واکنش حساسیتی یا مشکل پزشکی شدید باشد. شما همچنین در صورتی که کودکتان علائم زیر را دارد فورا با پزشک تماس بگیرید:

• خرخر در قفسه سینه
• سرفه شدید
• تب بالا و ماندگار
• کم آبی بدن

در این موارد، یک پزشک می‌تواند مراقبت‌های مورد نیاز را به کودک شما بدهد.

تشخیص بیماری

ممکن است شما به خاطر خس خس سینه کودکتان دچار نگرانی شده باشید و احتمالات مختلف درباره بیماری عامل این نشانه را برای خود متصور شده بشید. حتی شاید نگران از ابتلای کودکتان به آسم باشید. در این موارد بهتر است به پزشک اعتماد کنید.

پزشک ممکن است سؤال کند که آیا کودک شما در وضعیت‌های مختلف مانند سرماخوردگی یا در معرض موارد زیر قرار گرفتن، مشکل تنفسی دارد یا خیر:

• هوای سرد
• موارد حساسیت‌زا مانند حیوانات خانگی یا گرد و غبار
• دود

مهم است که در رابطه با هر سابقه خانوادگی مرتبط با حساسیت، آسم، سودا و مشکلات سینوسی با پزشک صحبت شود. این اطلاعات و با دقت زیر نظر گرفتن کودک شما برای مدت زمانی به پزشک کمک خواهد کرد تشخیص دهد که آیا علائم موجود در کودک شما بخاطر آسم است یا هر مشکلی دیگر.

درمان خس‌خس سینه در نوزادان و کودکان

درمان خس‌خس سینه در کودک شما به دلیل آن بستگی دارد. بهتر است اولین اقدام مراجعه به متخصص اطفال برای تشخیص صحیح و انتخاب درمان مناسب برای خس خس نوزاد باشد.

دارو

داروهای سرماخوردگی یا سرفه  زیادی برای نوزاد وجود ندارد. استامینوفن یا دیگر محصولات دارویی که برای متوقف کردن تب نوزاد است به سرماخوردگی یا خس‌خس نوزاد کمک نخواهد کرد. سعی نکنید برای پوشاندن سطح گلو و تسکین خس‌خس نوزاد به او عسل بدهید. این کار با ریسک مسمومیت غذایی نوزاد همراه است.

اگر فکر می‌کنید که کودک شما به دارو درمانی نیاز دارد، بهترین کار مشورت با پزشک متخصص اطفال است.

درمان‌های خانگی

 درمان های خانگی و گیاهی برای این عارضه که حتما باید با مشورت و دستور پزشک استفاده شوند، عبارت اند از:

سرنگ حبابی

اگر ازدحام خلط ادامه داشت، یک سرنگ حبابی ممکن است به مکش مقداری از خلط موجود در مجرای بالایی عبور هوا کمک کنید. بخاطر داشته باشید که مجراهای و کانال‌های هوای بینی نوزاد شما هنوز هم در حال رشد است. این کار را آرام انجام دهید. همیشه از یک سرنگ حبابی با دقت استفاده کنید و اطمینان داشته باشید که بین دو استفاده بطور کامل ضد عفونی شود.

پرآبی بدن

اگر کودک شما در اثر یک عفونت دچار خس‌خس سینه شده است، پرآب نگه داشتن بدن او مهم است. اطمینان حاصل کنید که مقدار فراوانی آب به او می‌دهید. پرآب بودن بدن باعث رقیق شدن خلط سینه و تمیز شدن مجراهای بینی می‌شود.

مرطوب کننده هوا

مرطوب کننده هوا باعث ورود رطوبت به هوا می‌شود. پرآب بودن بدن به رقیق شدن خلط‌ها که باعث خس‌خس سینه نوزاد شما می‌شود کمک می‌شود.

نبولایزر

ممکن است استفاده از نبولایزر به کودک تجویز شود. پزشک همچنین ممکن است استفاده از سالین را همراه با آن به شما توصیه کند. گاهی اوقات دارویی به نام آلبوترول که با سالین ترکیب می‌شود بمنظور باز کردن مجراها استفاده می‌شود. آلبوترول در اکثر اوقات به تسکین خس‌خس ایجاد شده در اثر آسم کمک می‌کند. این احتمال وجود دارد که این دارو خس‌خس ناشی از عوامل دیگر را کاهش ندهد.

درمان گیاهی با زنجبیل

قبل از هر چیز، اکیدا توصیه می شود قبل از استفاده از هر نوع دارو یا ماده ای که خاصیت درمانی دارد، حتی نوع گیاهی آن مانند زنجبیل، با پزشک معالج کودک خود مشورت نمایید.

زنجبیل یک ماده معمول در آشپزخانه شما می‌باشد. این ادویه در درمان آسم بسیار معروف است و ممکن است التهاب در مجراهای هوا را کاهش داده و می‌تواند انقباض مجراهای هوا را خنثی کند. مطالعات بسیاری نشان می‌دهد که زنجبیل در درمان التهاب مجاری عبور هوا مفید بوده و باعث تسکین انقباض مجاری هوا می‌شود. علاوه بر این، محققین ترکیبات فعالی در زنجبیل پیدا کرده‌اند که وظیفه شل شدن ماهیچه را بر عهده دارند. گرفتگی ماهیچه یکی از عوارض داروهای آسم و خس‌خس است. در اینجا برخی راه‌های خانگی استفاده از زنجبیل در تسکین خس‌خس ذکر شده است:

• روش اول: ترکیب کردن با عسل، آب انار و به همان مقدار آب زنجبیل. یک قاشق سوپ خوری از این ترکیب را 2 تا 3 بار در روز مصرف کنید.
• روش دوم: ½ فنجان آب را با یک قاشق چای خوری زنجبیل مخلوط کرده و آن را قبل از خواب بخورید.
• روش سوم: یک اینچ از زنجبیل را جوشانده و آن را برای 5 دقیقه صاف کرده، سرد کرده و فوری بنوشید.
• روش چهارم: می‌توانید یک قاشق سوپ خوری از دانه‌های شنبلیله را جوشانده، به آن عسل و آب زنجبیل اضافه کنید و آن را یک بار در صبح و یک بار در عصر میل کنید.