قارچ پوستی در بالاترین لایه‌ی سلول‌های پوستی در نواحی مرطوب بدن زندگی می‌کند، ازجمله بین انگشتان پا یا در کشاله و ناحیه‌ی پوشک کودک. گاهی اوقات، تعادل‌های طبیعی که به کنترل قارچ‌ها کمک می‌کنند، منجر به بروز عفونت می‌شوند.

برخی از عفونت‌های قارچی پوست تنها باعث اندکی خارش و ناراحتی می‌شوند درحالی‌که برخی دیگر از آن‌ها به عمق پوست نفوذ کرده و باعث خارش شدید، ورم، دانه و جوش یا پوسته‌پوسته شدن می‌شوند.

در برخی موارد، عفونت‌های قارچی پوست می‌تواند باعث واکنش‌هایی در قسمت‌های دیگر بدن شوند. به‌طور مثال، ممکن است دچار راش و حساسیت پوستی در انگشتان یا دست شود و همزمان با آن عفونتی در سر با کف پاهای او مشاهده شود.

کودکان معمولاً به‌راحتی دچار عفونت قارچی می‌شوند. این عفونت‌ها می‌تواند شامل عفونت قارچی در ناخن، ترک‌خوردگی قارچی بین انگشتان پا یا مشکلات و بیماری‌های دیگر باشد. عفونت‌های قارچی آزاردهنده هستند و می‌توانند به‌راحتی در سراسر بدن گسترش بیابند.

با دانستن علت‌های بروی عفونت قارچی، شما والدین می‌توانید کارهایی را برای جلوگیری و پیشگیری از بروز عفونت‌های بیشتر و گسترش قارچ در سراسر بدن انجام دهید. می‌توانید از بدتر شدن این وضعیت جلوگیری و نیز با انجام روش‌هایی آن‌ها را درمان کنید.

انواع مختلف عفونت‌های قارچی در کودکان

چند نوع عفونت قارچی وجود دارد که روی قسمت‌های مختلف بدن تأثیر دارند. تینئا (Tinea ) شایع‌ترین نوع عفونت قارچی یافت شده در میان کودکان می‌باشد. این نوع قارچ در موها، ناخن یا پوست به وجود می‌آید. Tinea  در ابتدا به‌صورت لکه‌ها و نقاط قرمز کوچکی ظاهر می‌شود و سپس به‌طور یکنواخت گسترش می‌یابد و یک دایره یا حلقه‌ی قرمزرنگی را تشکیل می‌دهد.

ازاین‌رو، به این نوع قارچ، ringworm (کرم حلقه‌ای) میگویند زیرا مانند کرم‌هایی در پوست پدیدار می‌شوند. عفونت قارچی را طبق قسمتی از بدن که دچار آن شده است تقسیم‌بندی می‌کنند.

کچلی قارچی سر/ tinea capitis

عفونت قارچی ممکن است روی سر کودک بروز کند. در این وضعیت، فولیکول‌های مو قارچ می‌زنند. این شکل از عفونت قارچی به‌صورت لکه‌های سفید کچلی، زائده‌های دایره‌ای که در منطقه‌های قابل‌توجهی از سر ظاهر می‌شوند. قسمتی از موها که به عفونت مبتلا شده است، شکننده و به‌راحتی شکسته می‌شوند و قسمت آسیب‌دیده به‌شدت خارش دارد.

عفونت قارچی بدن/tinea corporis

عفونت قارچی می‌تواند در همه‌ی قسمت‌های بدن ظاهر شود، مانند صورت (گونه‌ها، چانه، گردن و پیشانی). از ویژگی‌های عفونت قارچی بدن، زائده‌های دایره‌ای با حاشیه‌ای قرمزرنگ و خارش موضعی می‌باشند.

عفونت قارچی در قسمت پوشک

معمولاً عفونت قارچی ایجادشده در ناحیه‌ی پوشک کودک را به‌اشتباه راش پوستی (سوختگی پای کودک) تلقی می‌کنند. اگر خارش و قرمزی در هر دو طرف ناحیه، در محلی که پوست باپوست پای دیگر تماس دارد، به‌صورت قرینه باشد و اگر قرمزی و خارش حتی بعد از مصرف کرم و پماد باقی بماند، این زائده می‌تواند عفونت قارچی باشد، نه یک راش پوستی ناشی از پوشک.

عفونت قارچی ناخن/tinea unguiumh

عفونت قارچی ناخن، نوعی عفونت قارچی است که روی انگشت دست‌وپا ایجاد می‌شود و علائم آن، ضخیم شدن و زردرنگ شدن ناخن‌ها می‌باشد. عفونت قارچی در انگشتان پا بسیار شایع‌تر از انگشتان دست می‌باشد.

علل ایجاد عفونت قارچی در کودکان

در اینجا به هشت مورد از علل بروز عفونت قارچی در کودکان اشاره می‌کنیم. ممکن است از بعضی از این علت‌های ابتلای کودکان به عفونت‌های قارچی متعجب شوید.

قسمت‌هایی از بدن که هوای کافی به آن‌ها نمی‌رسد

رایج‌ترین علت بروز عفونت‌های قارچی و گسترش آن‌ها، قسمت‌هایی از بدن هستند که هوای کافی به آن‌ها نمی‌رسد. در هوای گرم و هنگامی‌که بدن بسیار گرم می‌شود، پوست عرق می‌کند. کودک ممکن است کمی چاق باشد، فعالیت یا بازیگوشی زیادی داشته باشد. همچنین ممکن است لباس تنگی پوشیده باشد که نفس کشیدن پوست بدن را دشوارتر کند.

بهترین راه برای جلوگیری از بروز این نوع عفونت قارچی این است که پوست را در معرض هوا قرار دهید. تا حد امکان، لباس‌های آزاد و گشاد به کودکتان بپوشانید. ناحیه‌ی موردنظر را به‌خوبی تمیز و بعد از حمام آن را کاملاً خشک‌کنید.

ابتلا به بیماری‌های التهابی دیگر

کودکانی که به بیماری‌های التهابی دیگری مبتلا هستند، ممکن است بیشتر دچار عفونت‌های قارچی شوند. دلایلی برای این موضوع وجود دارد.

اولین دلیل این است که بیماری‌های التهابی، توانایی و عملکرد سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. التهاب یک واکنش از طرف سیستم ایمنی است که برای مقابله با عفونت و بیماری از خود بروز می‌دهد. وقتی‌که بدن برخی چیزها را به‌اشتباه به‌عنوان یک تهدید تلقی کند، به‌غلط شروع به واکنش التهابی نسبت به آن می‌کند. این واکنش (التهاب) منجر به ضعیف شدن سیستم ایمنی و درد نی شود. همچنین بدن شما نمی‌تواند با تهدیدهای واقعی که گاهی به بدن هجوم می‌آورند، مقابله کند.

در همین حین، بیماری التهابی می‌تواند منجر به رشد بیشتر باکتری‌ها و قارچ‌ها شود. بدن، با استفاده از هورمون‌های غیرقابل‌کنترل، فضای منفی عالی را ایجاد می‌کند.

باید قبل از مقاله با هرگونه علائمی، دلیلی اصلی بروز بیماری التهابی را از میان برداشت. داروهای مصرفی برای کاهش التهاب را باید محدود کرد و در وهله‌ی اول باید دلیل ضعف عملکرد دستگاه ایمنی بدن را جستجو کنید. داروها و درمان‌های دارویی به‌عنوان مشکلات و دلایلی برای عفونت‌های قارچی محسوب می‌شوند که ما را به دلیل بعدی عفونت قارچی سوق می‌دهد.

مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک

اکثر قریب به‌اتفاق پزشکان داروهای آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کنند.

تنها مشکل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، ایجاد باکتری‌های مقاوم نیست، بلکه همچنین موجب افزایش عفونت قارچی می‌شوند. این موضوع به خاطر نحوه‌ی عملکرد آنتی‌بیوتیک‌ها در بدن می‌باشد،

شیوع عفونت‌های قارچی دهانی، مانند برفک دهانی، در کودکانی که باید آنتی‌بیوتیک مصرف کنند بسیار بالا است. با بزرگ‌تر شدن کودک، بیشتر قارچ‌های واژینال و کشاله‌ی ران در آن‌ها بروز می‌کند. این عفونت‌ها به‌راحتی در کل بدن یا بین افراد دیگر سرایت می‌کنند.

دست زدن به محل‌های عفونت زده

همان‌طور که قبلاً گفته شد، قبل از شستن دست‌ها از دست زدن به نواحی از بدن خودداری کنید. همچنین بهتر است به کودکتان توصیه کنید که اگر دستشان با ناحیه‌ی عفونت قارچی یا حوالی آن تماس داشته است، حتماً قبل از دست زدن به جایی دیگر آن را بشویند. قارچ پوستی به‌راحتی در بین افراد سرایت می‌کند. یکی از شایع‌ترین راه‌های ابتلای کودکان به عفونت قارچی پوست، دست زدن به سطوح مبتلابه قارچ می‌باشد.

یکی از مشکل‌سازترین مناطق، حمام‌ها و استخرهای عمومی می‌باشند. بسیاری از کودکان به عفونت‌های قارچی ناخن یا پای ورزشکار (قارچ بین انگشتان پا) مبتلا می‌شوند. قارچ‌ها در اطراف و روی نواحی خاصی از پوست می‌چسبند و کودکتان روی آن‌ها راه می‌رود و با عفونت تماس خواهد داشت.

استفاده از پوشک مرطوب شده برای مدت‌زمان طولانی

نوزادان و کودکان نوپا معمولاً دچار عفونتی قارچی می‌شود که خود عامل و مقصر بروز آن نیستند. ازآنجایی‌که قارچ در نواحی گرم و مرطوب رشد می‌کند، ناحیه‌ی کشاله‌ی ران بیشتر از جاهای دیگر در کودکان در معرض عفونت قارچی قرار دارد. استفاده از پوشک مرطوب شده برای مدت‌زمان طولانی، یکی از عمده‌ترین دلایل برای بروز عفونت‌های قارچی می‌باشد. ممکن است حتی در ابتدا متوجه آن‌ها نشوید و شاید شبیه به راش‌های عادی ناشی از پوشک نیز باشند.

همه‌ی کودکان دچار این مشکل نمی‌شوند. همچنین می‌توانید برای محافظت پوست در برابر رطوبت که باعث آسیب آن می‌شود و اجتناب از مشکلاتی که باعث بروز رشد قارچ‌ها می‌گردند، از روغن یا پمادی مانند وازلین استفاده کنید.

پخش کردن قارچ‌ها توسط خود کودک

اصلی‌ترین دلیل برای عفونت‌های قارچی این است که کودکان خود عفونت‌های قارچی را پخش می‌کنند. این کار به‌آسانی صورت می‌گیرد، بنابراین می‌توان تصور کرد که اکثر قارچ‌ها تا چه حد می‌توانند مسری باشند.

کودکان کنترل زیادی روی کار با دستانشان ندارند. آن‌ها بدون حتی فکر کردن درباره‌ی آن، به پوستشان دست می‌زنند. وقتی به کف پاهای قارچ زده‌ی (پای ورزشکار) خود دست می‌زنند، مقداری قارچ را به سطح دستشان وارد می‌کنند و سپس به قسمت‌های دیگر بدنشان می‌زنند. دست‌ها بیشتر از همه‌ی قسمت‌ها دچار عفونت قارچی ثانویه می‌شوند.

بهتر است کودک را به رعایت درست بهداشت فردی تشویق کنید. به کودکتان توصیه کنید یا ترغیب کنید که از دست زدن به صورتشان و قسمت‌های دیگر بدنشان خودداری کنند، خصوصاً اگر به قسمت قارچ زده دست زده باشند. همچنین باید آن‌ها ترغیب کرد که قسمت قارچ زده را نخارانند. این کار فقط وضعیت را بدتر می‌کند و منجر به التهاب و سوزش بیشتر خواهد شد.

علائم عفونت قارچی در کودکان

• لکه‌های دایره‌ای شکل با حاشیه‌ی قرمز و پوسته‌پوسته‌ای که وسط آن صاف است.
• ازاینجایی‌که قارچ‌ها در محیط‌های مربوط تکثیر می‌شوند با افزایش رطوبت، ناحیه‌ی دایره‌ای شکل و تعداد لکه‌ها بیشتر می‌شود.
• وقتی عفونت قارچی در سر کودک بروز می‌کند، لکه‌هایی همراه با خارش و نیز خرده‌هایی از موی شکسته شده در سر او مشاهده می‌شود.
• در این شرایط، پوست ممکن است عفونت کند و ترشحاتی از آن خارج شود.
• ناخن‌ها ضخیم و زردرنگ می‌شوند.
• ترک‌هایی در کف پای کودکان ایجاد می‌شود.

آیا عفونت‌های قارچی در کودکان خطرناک است؟

در موارد عادی، عفونت‌های قارچی پوست در کودکان خطرناک نیست. اگرچه، درصورتی‌که سیستم ایمنی کودک ضعیف باشد، عفونت می‌تواند وارد سیستم گردش خون شود که می‌تواند وضعیت بدی را ایجاد کند. این شرایط معمولاً هنگامی‌که کودک تحت درمان‌هایی قرار می‌گیرند که در آن‌ها برای مدت طولانی تزریق‌های وریدی یا کاتتر در پوست استفاده می‌شود.

درمان عفونت قارچی پوست در کودکان چگونه است؟

درمان این عارضه بر اساس سن، وضعیت سلامتی، شدت عفونت و محل عفونت انجام می‌گیرد. حتماً باید مانع کودکتان برای خاراندن ناحیه‌ی مبتلا شوید زیرا این کار می‌تواند شدت عفونت را بیشتر کند و ممکن است عفونت را به نقاط دیگر بدن گسترش دهد. ناخن‌های کودکتان را کوتاه کنید و مراقب باشید زیاد بلند نشوند. برخی از رایج‌ترین روش‌های درمانی برای عفونت قارچی پوست در کودکان عبارت‌اند از: